انسان و باکتری ارتباط عجیبی با یکدیگر دارند. از یک سو برخی باکتری ها ضامن سلامت ما هستند و از سوی دیگر در برهه هایی از تاریخ بزرگ ترین دشمن بشر بوده اند. با این حال، باکتری یک شکل و ظاهر ندارد و همانند هر موجود زنده دیگری، در گونه های متعدد ظاهر می شود.
از ابعاد گرفته تا طول و عرض و مشخصه های هندسی، هر باکتری یک شکل و خصوصیت دارد و همین مسئله سبب می شود تا برخی از آن ها دوست ما باشند و برخی دیگر دشمن خونی ما. ارتباط روزانه ما با میلیون ها باکتری تداومی همیشگی تا انتهای عمر دارد.
جالب تر آن است که بدانید در ازای هر یک سلول جانوری (سلول بدن) ما، حداقل ده باکتری وجود دارد. در واقع اگر تعداد مطرح باشد و در مورد حجم صحبت نکنیم، ما از باکتری ساخته شده ایم و اندکی هم سلول انسانی در این میان قرار گرفته.
اما مسئله اینجا است که باکتری ها در قیاس با سلول های بدن انسان بسیار کوچک و ناچیز هستند. از همین رو، مشاهده و مقابله با آن ها در هنگام شیوع دشوار و چالش برانگیز است. در ادامه، 13 تصویر میکروسکوپی جذاب از باکتری هایی را مشاهده می کنید که تقریبا در بدن همه ما وجود دارند.
استافیلوکوکوس
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: استافیلوکوکوس اپیدرمیس، استافیلوکوکوس اورئوس (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: استافیلوکوکوس، یکی از عمومی ترین باکتری هایی است که روی پوست و درون بینی انسان یافت می شود. در حدود 25 درصد انسان های سالم، این باکتری را حمل می کنند. اگرچه این باکتری بدون هیچ مشکلی روی بدن زندگی می کند، اما ابتلا به باکتری های مشابه دیگران، ممکن است سبب ایجاد مسمومیت غذایی، نومونیا و عفونت پوستی شود.
مکان زندگی: پوست، چشم، بینی، گلو، دهان، روده، مجاری ادراری، واژن
کلبسیلا
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: کلبسیلا نومونیا، کلبسیلا اوکسیتوسا، کلبسیلا گرانولوماتیس (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: باکتری های کلبسیلا عموما در روده پیدا می شوند، جایی که بدون هیچ مشکلی زندگی خود را دنبال می کنند. با این حال، گونه های متعدد این باکتری ممکن است در سراسر بدن پخش شده و ایجاد بیماری و عفونت کنند.
مکان زندگی: پوست، بینی، دهان، روده، واژن
انتروکوکوس
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: انتروکوکوس فکالیس (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: باکتری انتروکوکوس عمدتا درون روده و واژن پیدا می شود و بیماری های مرتبط با این نواحی را مسبب می گردد.
مکان زندگی: گلو، دهان، روده، مجاری ادراری، واژن
اشرشیا
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: اشرشیا کلای (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: ای. کلای یا اشرشیا کلای، باکتری های بسیار عظیم الجثه ای هستند که درون روده انسان های سالم و برخی حیوانات زندگی می کنند. درون محیط زیست و بسیاری از غذاها نیز اشرشیا کلای تعدد بسیاری دارد. به صورت کلی، این باکتری ها ایجاد بیماری نمی کنند اما برخی از آن ها سبب اسهال، نومونیا و … می شوند.
مکان زندگی: چشم، بینی، گلو، دهان، روده، مجاری ادراری، واژن
هموفیلوس
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: هموفیلوس آنفلوانزا (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: در ابتدا تصور بر این بود که باکتری مذکور مسبب بیماری آنفلوانزا در سال 1892 بوده است. این در حالی است که اکثر سویه های این باکتری اصلا در بدن انسان ایجاد بیماری نمی کنند. هموفیلوس ها می توانند مشکلات تنفسی و عفونت های قلبی را سبب شوند که از طرق جنسی نیز به افرادی با سیستم ایمنی ضعیف قابل انتقال است.
مکان زندگی: چشم، بینی، گلو، دهان
استرپتوکوکوس
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: استرپتوکوکوس میتیس، استرپتوکوکوس ساریوالیوس، استرپتوکوکوس موتانس (پاتوژن احتمالی)، استرپتوکوکوس نومونیا (پاتوژن احتمالی)، استرپتوکوکوس پیوجنز (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: استرپتوکوکوس ها نیز گونه ای دیگر از باکتری های پر رنگ در زندگی انسان ها هستند. گروه A استرپتوکوکوس ها به صورت همزیستی روی پوست یا درون گلو زندگی می کند اما می تواند بیماری های نه چندان وخیمی مثل گلودرد و عفونت پوستی را مسبب شوند. گروه B، عمدتا بسیار خشن تر عمل کرده و درون بدن افراد سالخورده و مریض بسیار دیده می شود. باکتری های گروه B در تازه متولدین می تواند سبب عفونت خونی و مننژیت شود.
مکان زندگی: پوست، چشم، بینی، گلو، دهان، روده، واژن
نیسریا
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: نیسریا موکوسا، نیسریا سیکا، نیسریا سابفلاوا، نیسریا مننژتیدیس (پاتوژن های احتمالی)
عملکرد درون بدن: از میان تمام گونه های مختلف نیسریا که در بدن انسان زندگی می کنند، فقط دو نمونه سبب بیماری می شود. این باکتری ها بیشتر در ایجاد بیماری هایی نظیر مننژیت و گونوره دخالت دارند. نیسریا معمولا در قسمت بالایی دستگاه تنفسی زندگی می کند و ضرری برای انسان ندارد.
مکان زندگی: چشم، بینی، گلو، دهان، مجاری ادراری، واژن
باکتروید
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: باکتروئید دیستاسونیس، باکتروئید فراژیلیس، باکتروئید اوواتوس، باکتروئید یونیفورمیس، باکتروئید وولگاتوس (پاتوژن های احتمالی)
عملکرد درون بدن: این باکتری، رابطه عجیبی با انسان دارد و در واقع اگر درون معده و روده نباشد، سنتز و فروپاشی ذرات غذا در دستگاه گوارشی با مشکل همراه می شود. باکتروئیدها از در هم شکستن ذرات غذایی، برای بدن انسان انرژی تامین می کنند. اما اگر از این ناحیه خارج شده و وارد قسمت های دیگر بدن شوند، ممکن است به طرز کشنده ای، ایجاد بیماری کنند.
مکان زندگی: روده، مجاری ادراری، واژن
کلستریدیوم
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: کلستریدیوم پرفرینژنز (پاتوژن احتمالی)، کلستریدیوم دیفیسیل (پاتوژن احتمالی)، کلستریدیوم تتانی (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: کلستریدیوم ها عمدتا درون روده انسان و خاک پیدا می شوند و به صورت کلی سبب بیماری خاصی نمی شوند. اما برخی از سویه های کلستریدیوم قادر به تولید سمی پیشرفته و مضر هستند، مثل بوتولیسم و تتانوس.
مکان زندگی: دهان، روده
مایکوباکتریوم
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: گونه های متعددی در بدن انسان یافت شده که برخی از آن ها پاتوژن های احتمالی هستند.
عملکرد درون بدن: مایکوباکتریوم ها بیشتر به علت ایجاد بیماری توبرکلوزیس، هانسن و جذام شناخته می شوند، با این حال اکثر سویه های باکتری مذکور که در طبیعت یافت می شود، برای انسان ضرری ندارد.
مکان زندگی: پوست، بینی، گلو، روده، مجاری ادراری
سودوموناس
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: سودوموناس اورئوژینوزا (پاتوژن احتمالی)
عملکرد درون بدن: این میکروب به شدت تطبیق پذیر است و می تواند در هر محیطی، از خاک گرفته تا آب، از حیوان گرفته تا گیاه و هر جایی که فکرش را بکنید زنده بماند. به ندرت پیش می آید که افراد سالم به وسیله سودوموناس ها مبتلا شوند اما اگر سیستم ایمنی دچار ضعف شود، نومونیا و عفونت های خونی در اولویت هایش قرار دارند.
مکان زندگی: گلو، دهان، روده، مجاری ادراری، واژن
اسپیروکت
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: گونه های متعددی در بدن انسان یافت شده که برخی از آن ها پاتوژن های احتمالی هستند.
عملکرد درون بدن: این باکتری عمدتا به سبب ایجاد بیماری سفلیس و لایم شناخته می شود اما هنوز اطلاعات چندانی در مورد نحوه فعالیتش در بدن انسان وجود ندارد. چندین دهه است که دانشمندان می دانند این باکتری ها در روده زندگی می کنند اما میزان مفید یا مضر بودن آن در بدن هنوز جای بحث دارد.
مکان زندگی: گلو، دهان، روده
مایکوپلاسما
گونه هایی که عمدتا در بدن انسان زندگی می کنند: گونه های متعددی در بدن انسان یافت شده که برخی از آن ها پاتوژن های احتمالی هستند.
عملکرد درون بدن: دانشمندان به این باکتری لقب Crabgrass محیط کشت سلولی را داده اند به این سبب که شناسایی، بیماری زایی و ریشه کن کردن شان دشوار است. اکثر گونه های مایکوباکتریوم مضر هستند و عفونت های شدید در لوله های ادراری و تنفسی ایجاد می کنند.
مکان زندگی: گلو، دهان، روده، مجاری ادراری، واژن
منبع :